Wraz z pierwszym tchnieniem wiosny w lasach pojawia się czosnek niedźwiedzi, zwany również czosnkiem cygańskim lub cebulą czarownic. To roślina, której właściwości były już cenione w średniowieczu. Legendy głoszą, że czosnek niedźwiedzi jest pierwszą rośliną, którą niedźwiedzie zjadają po przebudzeniu. Nic w tym dziwnego. Podobno czosnek niedźwiedzi jest źródłem nadludzkiej, niedźwiedziej siły. Drzemie w niej potężna moc lecznicza. Substancje zawarte w jej zielonych liściach posiadają fenomenalne korzyści zdrowotne.
Ta naturalna nowalijka, kwitnie na przełomie marca i kwietnia, a więc w okresie, gdy wielu z nas zmaga się z objawami przesilenia wiosennego. Wyglądem znacząco różni się od tradycyjnego czosnku. Jego cechą charakterystyczną są lancetowate liście osiągające do 20-30 cm wysokości. To właśnie w nich znajduje się mnóstwo korzystnych dla zdrowia substancji. Wyglądem przywodzi na myśl konwalię (piękną, ale trująca zarazem). Pachnie jednak na tyle intensywnie, że trudno go z nią pomylić.
Czosnek niedźwiedzi rośnie w wilgotnych lasach liściastych. Występuje dziko w praktycznie w całej Europie, a także w azjatyckich lasach. W Polsce rośnie głównie w Sudetach i Karpatach, ale spotykany jest także na Pojezierzu Mazurskim, Pomorskim i Suwalskim, a także w Puszczy Białowieskiej i jest pod częściowo ochroną. Jednak z powodzeniem można go uprawiać w przydomowym ogródku. A warto, bo czosnek niedźwiedzi ma niebywałe walory zdrowotne i smakowe. Jest delikatniejszy w smaku i zapachu od swojego pospolitego kuzyna. Ma lekko czosnkowy smak, jest łagodny i słodkawy.
Czosnek niedźwiedzi od wieków traktowany był jako remedium na wiele dolegliwości. Długo przed wynalezieniem antybiotyków, stosowany był na różnego rodzaju infekcje, od gruźlicy do duru brzusznego. W starożytnym Egipcie miał dawać niedźwiedzią siłę robotnikom pracującym przy budowie piramid.
Właściwości czosnku niedźwiedziego
Zmniejsza ryzyko rozwoju nowotworów
Czosnek niedźwiedzi zawiera najwięcej organicznych związków siarki ze wszystkich roślin w Europie. Związki siarki pełnią funkcję silnego przeciwutleniacza i wykazują działanie antynowotworowe. Wyniki badań zamieszczonych w “Journal of the American Cancer Society” mówią, że związki te oddziałują nawet na glejaka, dlatego mogą być używane jako alternatywa dla leczenia nowotworów.
Wspiera pracę układu sercowo-naczyniowego
Adenozyna zawarta w czosnku niedźwiedzim wywiera korzystny wpływ na układ krwionośny. Substancja zapobiega przed powstawaniem zakrzepów i zmniejsza ciśnienie poprzez rozszerzenie naczyń. Roślina ma dużo żelaza niezbędnego do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Ponadto czosnek niedźwiedzi obniża poziom cholesterolu, dzięki czemu zmniejsza ryzyko rozwoju miażdżycy, a także zawału serca, udaru czy choroby wieńcowej.
Wspomaga układ pokarmowy
Czosnek niedźwiedzi, tak jak czosnek tradycyjny, przyspiesza i nasila wydzielanie żółci, wspomaga trawienie, pracę jelit, a co za tym idzie, zapobiega powstawaniu wzdęć. Może być również wykorzystywany w przypadku zaburzeń wytwarzania żółci, ponieważ ma działanie żółciotwórcze i żółciopędne. Nie powinien być stosowany przez osoby cierpiące na chorobę wrzodową żołądka lub dwunastnicy. Poza tym czosnek niedźwiedzi skutecznie rozprawia się z drożdżakami, owsikami, glistami, a nawet z tasiemcem.
Wykazuje silne działanie antywirusowe
Dzięki zawartości związków siarkowych czosnek niedźwiedzi pomaga zwalczać bakterie, pasożyty i grzyby. Kwasy fenolowe, które w nim występują, rozrzedzają wydzielinę, która gromadzi się w oskrzelach, w związku z czym ułatwiają odkrztuszanie. Jest również naturalnym antybiotykiem, ponieważ zwalcza bakterie chorobotwórcze w układzie pokarmowym i oddechowym, nie niszcząc naturalnej flory bakteryjnej. Ponadto odpowiada za produkcję immunoglobulin, mianowicie przeciwciał, które biorą udział w procesach odpornościowych.
Pozwala zachować zdrowy wygląd skóry, włosów i paznokci
Siarka to jedna z głównych składowych keratyny – białka, z którego zbudowane są skóra, włosy i paznokcie – oraz kolagenu, który hamuje powstawanie zmarszczek. W przypadku niedoboru keratyny w organizmie skóra przybiera niezdrowy koloryt i widać na niej oznaki zmęczenia, zaś włosy i paznokcie stają się kruche. Osoby, które chcą poprawić kondycję skóry, włosów i paznokci, powinny wprowadzić czosnek niedźwiedzi do codziennej diety.
Pomaga na reumatyzm
Zawarte w niedźwiedzim czosnku związki siarki skutecznie leczą schorzenia reumatyczne. Siarka zapewnia regenerację oraz sprawne funkcjonowanie chrząstek stawowych. Cechuje się także właściwościami przeciwzapalnymi.
Jakby było mało, stosuje się go w leczeniu arteriosklerozy, bólów głowy, szumów usznych, czyli tinnitusa oraz zakrzepowych stanów zapalnych żył głębokich. Regeneruje jelita. Posiada ogromne ilości żelaza, w czym też jest liderem (30 razy więcej od brata hodowlanego), dlatego stosowany jest w leczeniu anemii i niedoborów żelaza.
A teraz wstrzymajcie oddech!
Jako naturalna nowalijka, nieprzyjmująca nawozów sztucznych, zawiera ogromne ilości aktywnej siarki. Wytwarza niezwykle silne enzymy, powodujące odtrucie i wydalanie z organizmu metali ciężkich, pestycydów, herbicydów, jak i wszelkich związków toksycznych. Jest najbogatszą na świecie rośliną, zawierającą aktywne związki siarki, posiada ich siedem razy więcej niż czosnek naturalny! Znakomity środek rozrzedzający krew, zapobiegający wylewom, miażdżycy, obniża cholesterol oraz zapobiega sklejaniu się płytek krwi.
Jak stosować czosnek?
Oh, możliwości jest naprawdę bardzo dużo! Wszystkie części tej rośliny są jadalne, od kwiatów, po same cebulki. Kwiaty mogą być piękną dekoracją lub składnikiem sałatek. Można przygotować z nich wyśmienite kapary, które z pewnością zaskoczą Waszych gości! Chrupiące cebulki można zamarynować – z pewnością wzbogacą nie jedną przystawkę. Same liście czosnku mogą być składnikiem zdrowych sałatek, śniadaniowych omletów, twarożków, zup czy kanapkowych past. Są świetnym dodatkiem do mięs i ryb. Na jego podstawie można także przygotować aromatyczną oliwę czy pesto, które sprawdzi się jako dodatek do ryżu, makaronu i warzyw. Ważne, aby liście czosnku niedźwiedziego dodawać do potraw pod koniec gotowania, ponieważ zbyt długa obróbka termiczna powoduje utratę wielu cennych składników obniżających walory lecznicze.
Ponadto liście można marynować, kisić oraz suszyć. Suszony czosnek niedźwiedzi doskonale wzbogaca smak kiełbas, szynek czy pasztetów. Susząc liście, należy jednak pamiętać, aby robić to szybko (np. w suszarce do grzybów), bo jeśli zdążą wcześniej zżółknąć, stracą swoje właściwości i aromat.
Czujecie się zachęceni?
Nie da się ukryć, że czosnek niedźwiedzi to Polski Superfood! Jeśli tylko będziecie mieli okazję, koniecznie spróbujcie tego leśnego specjału. Z pewnością wyjdzie Wam to na zdrowie!
Na blogu znajdziecie sporo moich autorskich przepisów z wykorzystaniem tej niezwykłej rośliny. Zapraszam tu
Uwaga!
Według Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (rozporządzenie), czosnek niedźwiedzi / Allium ursinum podlega ochronie częściowej, która pozwala na częściowe pozyskiwane. W praktyce jeśli chcemy zebrać dziko rosnący czosnek niedźwiedzi, musimy zostawić nie mniej niż 75% populacji z danego terenu, nie uszkadzając przy tym korzeni, najlepiej po listku z każdej rośliny. Tylko z terenów gdzie występuję, duża ilość. Na zbiór możemy sobie pozwolić na terenach województw; śląskiego, małopolskiego i podkarpackiego. Warto przed zbiorem zawiadomić stacjonującego nadleśnictwo, aby uniknąć problemów i kar finansowych.
Mieszkam w Australi,gdzie moge to kupic
Mieszkam w NI, więc nie wiem.
Bardzo lubię czosnek niedźwiedzi, ale o jego właściwościach odtruwających organizm z metali ciężkich nie miałam pojęcia. Teraz będę po niego sięgać zdecydowanie częściej!
Zdecydowanie warto 🙂
Tak polecasz czosnek niedźwiedzi, że muszę w końcu też go wypróbować.
Nigdy nie jadłam świeżego czosnku niedźwiedziego, mam nadzieję, że uda mi się go chociaż skosztować u Ciebie :*
No ja mam nadzieję, że kiedyś się uda wybrać wspólnie do lasu na czosnek 🙂
Od jakiegoś czasu bardzo dużo używam tej przyprawy i bardzo ja lubię 🙂 ciekawy wpis 🙂
Suszony czosnek jako przyprawa niestety nie ma już tyle smaku i aromatu, jak i właściwości 🙂
To jest moja ulubiona przyprawa. Niestety w Polsce czosnek niedźwiedzi dostępny jest tylko w postaci suszu.
O czosnku niedźwiedzim i jego właściwościach naczytałam się już wiele. Faktycznie jestem pełna podziwu dla tej rośliny. Kilka razy przechodziłam obok niego z zaciekawieniem na bazarku. Jednak przed zakupem powstrzymywało mnie jedynie to, że nie miałam pomysłu jak go wykorzystać. I tak oto trafiłam tutaj. Twoje dania wyglądają mega apetycznie. Właśnie zmierzam do studiowania Twoich przepisów. Moją uwagę najbardziej przykuwa ten zawijas 🙂 Trzymajcie kciuki za moje powodzenie w kuchni z tym czosnkiem.
Czosnek niedźwiedzi daje ogrom możliwości w kuchni 🙂 Trzymam kciuki, powodzenia 🙂
Muszę posadzić ten czosnek u siebie w ogródku, chociaż trochę, bo jakoś w lasach u nas nie spotykam, albo nie odróżniam od innych podobnych liści.
Bardzo cenne są te liście jak piszesz o nim, to naprawdę ileż to on posiada wartości.
Dawniej nie lubiłam czosnku niedźwiedziego, ale wiejski ser z jego dodatkiem znów mnie do niego przekonał 🙂
Zawsze na wiosnę jadę do rodzinnego domu i wszyscy zbieramy ten czosnek, potem go suszymy lub ucieramy ze solą.
Czosnku niedźwiedziego chyba jeszcze nie miałam w mojej kuchni – za to wersję „klasyczną” wręcz uwielbiam 😉
I znowu wchodzę na Twojego bloga w porze obiadowej. I znowu jestem trzy razy bardziej głodna …
Kto by pomyślał, że taka niepozorna roślina ma aż tyle różnych zastosowań i właściwości – i że można przygotować z jej udziałem tyle wspaniałych dań!
Tak, to zdecydowanie wspaniała roślina!
w moim domu przyjeło się, że czosnek do wszystkiego 😉 spróbujemy też tego, warto trochę urozmaicić czosnkowe podboje 😉
U nas też czosnek kochamy, ale niedźwiedzi rządzi 🙂
Ja bardzo lubie jesc pieczony czosnek
Zachęcona jestem, zwłaszcza że zaczynam poważnie myśleć o tym co jem 😉
To świetnie! Ja również od dłuższego czasu zwracam uwagę co jem
Czytaliśmy już u Ciebie kilka przepisów z tym składnikiem, wydają się ciekawe.
Zawsze czekam na sezon czosnkowy – jest nieocenionym źródłem zdrowia! 🙂
mój tata jest zafascynowany czosnkiem niedziiedzim 🙂 Pokaże mu Twój wpis
U nas fascynacja trwa bez końca 🙂
Kiedyś jadłam pesto z czosnku niedźwiedziego i do tej pory pamiętam ten niezwykły smak 🙂
Pesto jest wyjątkowe!
Szczerze, w ogóle go nie używam 🙂
A to szkoda
Od dawna używam w kuchni, przyznam, że najlepiej komponuje mi się smakiem z białym serkiem. 🙂
Ja najbardziej lubię go w wersji sałatki 🙂
Uwielbiam czosnek niedzwiedzi, a nawet nie miałam pojęcia, że jest tak zdrowy i wszechstronny 🙂
Tak, to bardzo zdrowa roślina
Również jestem jego fanką, szczególnie we wszystkich pastach kanapkowych.
Znałam roślinę i zastosowanie, ale nie znałam genezy nazwy, super 🙂
dużo o nim słyszałam, musze wypróbować
Zdecydowanie polecam 🙂
Za kazym razem jak tu wchodzę to nie dość że czegoś się dowiaduje to kończę głodna, jak żyć 😀
Ach, no przepraszam 🙂 Ale dawka wiedzy zawsze się przyda 🙂
Nigdy nie miałyśmy okazji nawet widzieć czosnku niedźwiedziego.
Czy czosnek niedźwiedzi czymś się różni w smaku od czosnku pospolitego?
Różni się i to bardzo. Wystarczy przeczytać artykuł 🙂
Uwielbiam! Głównie stosuję jako suszony i dodaję do makaronów, zup, sosów:)
Suszony niestety ma zupełnie inny smak niż świeży
Wow widzę że czosnek niedźwiedzi jest niedoceniany i mało se i nim mówi, a powinno być odwotnie.
Zgadzam się z Tobą 🙂
Jakoś jeszcze nie korzystaliśmy u mnie w domu z tego czosnku. Będzie trzeba to zmienić 😉
Polecam
Ech, cudowny wpis, taki wiosenny o czosnku niedźwiedzim,
najchętniej bym go posadziła u siebie w ogrodzie,
bo u nas jakoś nie mogę na niego trafić.
Jak masz ogród to zachęcam do uprawy tej wspaniałej rośliny 🙂
Ciągle mam zamiar i nie nadążam z pogodą, czosnek trzeba posadzić na jesieni niestety…
Ja mamie zawiozłam cebulki w styczniu i posadziła 🙂
Czosnek niedźwiedzi od pewnego czasu już gości w naszej kuchni 🙂 I przydaje się do niejednej potrawy.